Boek over communistisch verzet in Drenthe

DRENTHE - Van de hand van Wim Ensing is een nieuw boek verschenen over de rol van het communistisch verzet in Drenthe in de jaren 1935 - 1945. De auteur brengt hierin een eerbetoon aan een groep verzetsmensen waarvan de meerderheid de hoogste prijs betaalde. 

Er waren al boeken over het communistisch verzet in Groningen en Friesland in de Tweede Wereldoorlog. Ze verschenen tussen 2014 en 2017 en werden geschreven door Ruud Weijdeveld (Groningen) en Chris Beuker (Friesland). Beide werken maken duidelijk dat door communistische verzetsmensen in de Tweede Wereldoorlog grote offers zijn gebracht. In Nederland werd 60 procent van de leden van de communistische partij door de bezetter vermoord. In Groningen (stad en provincie) zijn naar schatting ruim tachtig communistische verzetsmensen om het leven gekomen, in Friesland werden acht communistische verzetsmensen gedood.

Geconfronteerd met deze cijfers werd Wim Ensing nieuwsgierig hoe dit in Drenthe was geweest. ,,Dat communisten vervolgd werden in de oorlog was mij bekend, maar met name de aantallen in Groningen wekten mijn nieuwsgierigheid. Waren er in Drenthe ook slachtoffers geweest en wat was hun verhaal? Ik ben wat onderzoek gaan doen via internet, met name in de krantendatabase Delpher, en dat leverde al snel namen op van Drenten die in de jaren ’30 van de vorige eeuw actief waren voor de CPN of aanverwante linkse partijen. Toen ben ik verder gaan zoeken en dit boek is het resultaat”, aldus Ensing.

Vanaf 1935 blijkt er bij de verkiezingen een steeds grotere rol weggelegd voor de Communistische Partij Nederland (CPN). Na de bezetting door de Duitsers in mei 1940 werd de partij verboden maar het communistisch verzet stopte niet. ‘Communistisch verzet in Drenthe’ geeft de Drentse communisten die uiteindelijk in Nederlandse en Duitse kampen terechtkwamen ‘een gezicht’. Hun lot was zeer verschillend, zoals blijkt uit de brieven en documenten die zijn overgebleven uit die tijd en verhalen van familieleden. 

Wim Ensing maakt in dit boek gebruik van bijzondere bronnen waaronder de dochter van verzetsman Piet Beuker, Corien Heersema-Beuker, die zeer nauwgezet verslag kon doen van haar jeugd in een streng communistisch gezin. Verder is er het egodocument van Sjerp Weima, communistisch raadslid in Assen in de periode 1935-1939, die na de oorlog zijn ervaringen in onder andere de kampen Amersfoort en Neuengamme beschreef. 

De verzetsmensen die terugkeerden, waren allen in meer of mindere mate getraumatiseerd. Ensing beschrijft hoe ze na hun thuiskomst aanvankelijk nog wel gewaardeerd werden, maar al heel snel werden communisten gewantrouwd en weggezet als gevaarlijk voor de stabiliteit van de samenleving.

Wim Ensing (Peize, 1959) studeerde geschiedenis aan de RUG en werkte 20 jaar als leraar geschiedenis. In 2014 verscheen van zijn hand ‘Het drama van Justina Abelina’, een boek over de dood van een adellijke dame in de eerste helft van de achttiende eeuw. Dit boek is bewerkt tot een historische talkshow waarmee meer dan 25 keer is opgetreden door de provincie Drenthe. De laatste jaren is de auteur actief als vrijwilliger bij het Drents Archief.